Dünya 23:01 05.03.2024

Nyu York və ABŞ-ın şərq sahillərindəki şəhərlər sürətlə batır – Səbəb...

NASA peyklərindən alınan yeni görüntülər həyəcanverici bir tendensiya ortaya qoyub: ABŞ-ın şərq sahilindəki böyük şəhərlərin altındakı torpaq şok edici sürətlə çökür.

Qaynarinfo xəbər verir ki, PNAS Nexus jurnalında dərc olunan məlumatlara görə, 2007-ci ildən 2020-ci ilə qədər Nyu York, Baltimor və Norfolk kimi şəhərlərdə yerin səviyyəsi ildə orta hesabla 0,04-0,08 düym (1-2 millimetr) aşağı düşüb.

Bu fenomen təkcə infrastrukturu və evləri deyil, həm də kənd təsərrüfatı torpaqlarını və bataqlıq əraziləri təhdid edir. Alimlər deyirlər ki, çökmə Şərq sahilində dəniz səviyyəsinin qalxmasının əsas səbəbinə çevrilir, bu da daşqın və dağıntı riskini artırır.

Ən sürətli batan şəhərlərdən biri olan Cənubi Karolina ştatının Çarlstoun şəhəri artıq ildə 0,16 düym (4 mm) batıb. Digər şəhərlərdə olduğu kimi Çarlstounda da çökmə yeraltı suların çəkilməsi kimi insan fəaliyyəti ilə bağlıdır.

Nyu Yorkda yumşaq torpaq və binaların ağırlığı çökməni sürətləndirir.

Mütəxəssislər Nyu İnqlanddan Floridaya qədər sahil xəttini öyrənmək üçün peyk və GPS məlumatlarından istifadə ediblər və orta Atlantik bölgəsinin ABŞ-ın şimal-şərqindən daha çox batdığını aşkar ediblər. Bu, son buz dövründən sonra buzlaqlardan azad edilmiş torpaqların hərəkəti nəticəsində yaranan buzlaq-izostatik uyğunlaşma kimi geoloji proseslərlə bağlıdır.

Dəniz səviyyəsinin qalxması və təhlükəli çökmə sahilyanı əhali və ətraf mühit üçün ciddi təhlükələr yaradır. Bu proseslərin öyrənilməsi uyğunlaşma strategiyalarının işlənib hazırlanması və şəhərləri iqlim dəyişikliyinin potensial təsirlərindən qorumaq üçün əsas rol oynayır.

Nizami Bağırov