BMT-nin diplomatik infrastrukturu artıq tükənib və XXI əsrdə işləmir - NYT

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə The New York Times yazır.

BMT Nizamnaməsi dəyişiklikləri son dərəcə çətinləşdirmək üçün hazırlanıb. Dünya liderlərinin, diplomatların və BMT rəsmilərinin fikrincə, artıq bir neçə təklif və ideya irəli sürülsə də, lazımi konsensusa nail olmaq mümkün deyil. 

Təhlükəsizlik Şurasının tərkibinə yenidən baxılması BMT nizamnaməsinə dəyişikliklər tələb edir ki, bu da bütün 193 üzv dövlətin üçdə ikisinin səsi və Şuranın bütün beş daimi üzvünün təsdiqini tələb edir. Təklif olunan dəyişikliklər əngəlləri keçsə belə, üzv dövlətlərin üçdə ikisi tərəfindən "öz konstitusiya prosedurlarına uyğun olaraq ratifikasiya edilməlidir". Rusiyanı Təhlükəsizlik Şurasından çıxarmaq və ya veto hüququndan məhrum etmək real görünmür. Bu o demək deyil ki, Şuranın daimi üzvləri dəyişikliklərə qarşıdırlar. Beş üzvün hamısı bəzi dəyişiklikləri dəstəklədiyini bildirib, amma onlardan hansısa birinin veto hüququndan nə vaxtsa imtina edəcəyi ehtimalı azdır. Təkliflərdən biri Təhlükəsizlik Şurasının daimi üzvlərinin sayının artırılmasıdır, lakin onlara veto hüququ verilib-verilməyəcəyi bəlli deyil. Yaponiya, Braziliya, Hindistan və Almaniya bu təklif üçün yarışır. Afrika liderləri qitənin dövlətlərinin ən azı iki daimi üzv mandatı qazanmasını tələb edirlər. 

Digər bir təklif - seçilmiş üzvlərin sayına dünyanın müxtəlif regionlarından daha çox nümayəndənin əlavə edilməsi və onlara daha uzun, yenilənə bilən müddətlərdə seçilməsinə icazə verilməsidir. Bu planın tərəfdarları arasında Meksika, Argentina, Cənubi Koreya, Türkiyə, İtaliya və Kanada var. 

ABŞ administrasiyasının yüksək rütbəli rəsmisinin sözlərinə görə, son bir il ərzində ABŞ-ın BMT-dəki səfiri Linda Tomas-Qrinfild dəyişikliyə dair təklifləri dinləmək üçün bəzən fərdi, bəzən də qrup şəklində 90-a yaxın ölkə ilə əlaqə saxlayıb. Həm Rusiya, həm də Çin Qlobal Cənubun maraqlarını Qərb üzərində müdafiə etmək səylərinin bir hissəsi kimi dəyişiklikləri nəzəri cəhətdən də dəstəkləyir. Lakin praktikada Rusiya dəfələrlə maneələr yaradıb. BMT bürokratiyanı azaltmaq, səmərəliliyi artırmaq və xərcləri azaltmaq üçün təzyiq altındadır. Təşkilatın maliyyə institutlarında - Dünya Bankında və Beynəlxalq Valyuta Fondunda da dəyişiklik istəyi güclənir.