Almaniya və Fransa özlərinin 100 milyard avroluq ən böyük müdafiə layihəsi – Gələcəyin Döyüş Aviasiya Sistemi (FCAS) proqramını radikal şəkildə ixtisar etməyi nəzərdən keçirirlər.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "Financial Times” yazır.

Ölkələr yeni nəsil qırıcı təyyarəni birgə inşa etmək planlarından imtina edib proqramın digər əsas elementi – "döyüş buludu” adlanan komanda-idarəetmə sisteminə fokuslana bilərlər.

Fransa və Almaniya rəsmiləri etiraf edirlər ki, FCAS Airbus və Dassault Aviation arasında gələcək təyyarənin hazırlanması üzrə iş bölgüsü mövzusunda uzunmüddətli qarşıdurma səbəbindən çökmə həddinə çatıb. Layihəni xilas etmək variantlarından biri əməkdaşlığın yalnız "döyüş buludu” ilə məhdudlaşdırılmasıdır – bu, qırıcıları, pilotları, radarları, dronları və yerüstü idarəetmə sistemlərini birləşdirəcək rəqəmsal interfeysdir. Bu komponent üzərində artıq Airbus, Thales və Indra işləyir.

"Biz Avropada bir neçə təyyarə ilə yaşaya bilərik, amma onların hamısı üçün vahid bulud sistemi lazımdır”, – deyə rəsmilərdən biri bildirib.

Bulud üzərində fokuslanmaq, ortaq təyyarə olmasa belə, proqramın bir hissəsini qoruyub saxlamağa imkan verərdi. Layihənin bəzi iştirakçıları həmçinin onun işə salınmasının 2040-cı ildən 2030-cu ilə qədər sürətləndirilə biləcəyini irəli sürürlər. FCAS 2017-ci ildə Makron və Merkel tərəfindən elan olunmuşdu və yeni nəsil döyüş aviasiyasına Avropanın birgə cavabı kimi nəzərdə tutulmuşdu. Lakin Airbus və Dassault arasında təyyarənin hazırlanmasına nəzarət üstündəki mübahisələr çıxılmaz vəziyyətə düşüb.

Dassault Rafale təcrübəsinə istinad edərək layihədə dominant rol tələb edir. Cavab olaraq Almaniya Fransanı Böyük Britaniya və ya İsveçlə əvəz etməyi belə nəzərdən keçirib. Öz növbəsində "Dassault”un baş direktoru Erik Trappye bildirib ki, fransız şirkəti bütün zəruri təcrübəyə malik olduğuna görə layihəni təkbaşına həyata keçirə bilər.

"FCAS-ı xilas etməyin yeganə şansı – Makronun Trappyeyə təzyiq göstərməsidir... Hazırda razılaşma iflic olub və ölüm astanasındadır”, – vəziyyətə bələd olan fransız bankiri deyib.

Berlində narazılıq artır: rekord həcmdə müdafiəyə investisiya edən Almaniya fransız şirkətinin "girovu olmaq” istəmir. FCAS bir sıra görüşlərin mövzusu olacaq:

• bazar ertəsi – Fransa müdafiə naziri Katrin Votrənin və alman rəsmilərin görüşü,

• çərşənbə axşamı – kansler Fridrix Mers və prezident Emmanuel Makronun Berlində görüşü.

İlin sonuna qədər ölkələr bir neçə milyard avroya başa gələcək təyyarə demonstratorunun hazırlanmasına başlayıb-başlamamaq barədə qərar verməlidirlər. Lakin bir çox insayderlər vaxtın artıq itirildiyini düşünürlər.

Şirkətlər arasındakı münaqişələrə baxmayaraq, bütün tərəflər Avropanın ABŞ-dan asılı olmayan öz müdafiə bulud sisteminə həyati ehtiyac duyduğunu qəbul edir.

"Elə anlar gələ bilər ki, amerikalılar olmadan özümüz qalacağıq”, – fransız bankirlərindən biri xəbərdarlıq edir.

Layihənin iştirakçıları qeyd edirlər ki, qərar Paris və Berlin arasındakı münasibətlərə zərər verməməlidir – axı problem hökumətlər arasında deyil, şirkətlər arasındadır.

UNIAN-ın yazdığına görə, bundan əvvəl Parisdəki yüksəkvəzifəli mənbələrdən biri bildirmişdi ki, Fransa Almaniya ilə FCAS proqramı üzrə razılıq əldə etməsə, yeni nəsil qırıcı təyyarəni təkbaşına da istehsal edə bilər.

Fransa digər Avropa subpodratçılarını cəlb edə bilər. Lakin Almaniyasız o, yeganə böyük "oyunçu” olaraq qalacaq və maliyyələşdirmənin böyük hissəsindən məhrum olacaq.

Alpər