Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Ətraf Mühit Proqramı (UNEP) bu həftə rəsmi olaraq elan edib ki, növbəti onillikdə Yer kürəsində temperatur sənayeləşmədən əvvəlki səviyyələrlə müqayisədə istiləşmənin kritik həddini - 1,5 dərəcə Selsi üstələyəcək.
Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "Live Science" yazıb.
Bu həddən aşağıda qalmaq üçün dünya 2035-ci ilə qədər illik istixana qazı tullantılarını 2019-cu il səviyyəsindən 55% aşağı salmalıdır. Lakin hesabatda deyilir ki, bir çox ölkə buna nail olmaq üçün az şans qoyub.
UNEP hesabatda bildirib: "Lazım olan azalmaların miqyası, onların həyata keçirilməsi üçün mövcud olan qısa müddət və çətin siyasi mühit nəzərə alınmaqla, növbəti onillikdə 1,5°C-dən daha böyük bir aşımın baş verməsi ehtimalı var".
On il əvvəl ölkələr Paris Sazişini imzalayaraq temperaturu 1,5°C-dən aşağı saxlamaq və qlobal istiləşməni "çox aşağı" 2°C ilə məhdudlaşdırmaq üçün işləməyə razılaşıblar. Bu hədəflər tədricən istiləşmənin meşə yanğınları, quraqlıq və istilik dalğaları kimi iqlim hadisələrini necə şiddətləndirə biləcəyinə dair elmi qiymətləndirmələrə əsaslanırıb.
1,5°C ilə müqayisədə 2°C istiləşmə dünya əhalisinin həddindən artıq istiyə məruz qalma nisbətini ikiqatdan çox artıra bilər. Arktika dənizində buzsuz yayların 1,5°C-dən aşağı temperaturda hər 100 ildə bir dəfə baş verəcəyi proqnozlaşdırılır, lakin 2°C istiləşmə bunu on ildə bir dəfə baş verən hadisəyə çevirəcək. Mərcan rifləri də 29% azalacaq. Və 2°C-də 1,5°C ilə müqayisədə 38% daha çox əbədi buzlaq əriyəcək.
UNEP-in yeni hesabatında bildirilir ki, 2°C həddindən aşağıda qalmaq üçün ölkələr 2035-ci ilə qədər tullantıları 2019-cu il səviyyəsindən 35% aşağı endirməlidirlər. UNEP xəbərdarlıq edib ki, əgər işlər adi qaydada davam edərsə, dünya 2100-cü ilə qədər 2,8°C istiləşə bilər.
Yenə də, proqnoz ötən ilki Emissiya Fərqi Hesabatından bir qədər daha optimistdir. Hesabatda ölkələr daha iddialı öhdəliklər götürməsələr, dünyanın 3,1°C istiləşə biləcəyi aşkar edilib.
Hesabatda deyilir ki, bu il Çin kimi ayrı-ayrı ölkələrdən yeni öhdəliklər çətinliklə irəliləyib. Alimlər bildiriblər ki, ölkələr hələ də Paris Sazişinin məqsədinə çatmaqdan uzaqdırlar.
UNEP hesabatı Braziliyada keçiriləcək BMT-nin iqlim sammiti COP30-un başlamasından bir neçə gün əvvəl dərc olunub. Burada Braziliyanın ölkələri ziyarət etmək və iqlim öhdəlikləri üzrə irəliləyişlərini izləmək səlahiyyətinə malik yeni qlobal ekoloji şura təklif etməsi gözlənilir.
Aydın
Şərhlər