Postsovet məkanında hansı ölkədə Rusiya sevilir, hansında yox? - Sosioloqlar

Tədqiqat çox fərqli tendensiyaları üzə çıxarıb: Qırğızıstan, Tacikistan və qondarma Abxaziya və Cənubi Osetiya vətəndaşlarının böyük əksəriyyəti Rusiyaya müsbət münasibət bəsləsələr və onu ən yaxın dost ölkə hesab etsələr də, Azərbaycan və Moldovadakı respondentlər Rusiya Federasiyasına daha soyuq münasibət bəsləyiblər. Ermənistan, Belarus və Qazaxıstan sakinlərinin fikirləri haradasa ortalıqda olub.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə Kommersant yazır.

 

Ölkələr üzrə nəticələr çox fərqlənib.

Sosioloqlar üç qrup ölkə müəyyən ediblər. Bir sıra postsovet ölkələrinin sakinlərinin Rusiyaya münasibəti çox müsbətdir: bunlar Cənubi Osetiya (burada respondentlərin 97%-i Rusiya Federasiyasına müsbət münasibət bildirib), Tacikistan (95%), Abxaziya (92%) və Qırğızıstandır. (80%). Bu ölkələrdə respondentlərin mütləq əksəriyyəti "Hansı ölkəni ən yaxın dost ölkə hesab edirsiniz? Çətin anlarda kimin dəstəyinə arxalana bilərsiniz sualında da Rusiyanı seçiblər. 

Üç ölkə orta kateqoriyaya düşüb: Belarus və Qazaxıstan (respondentlərin hər ikisi 62 faiz Rusiyaya müsbət münasibət bəsləyir) və Ermənistan (52 faiz). Eyni zamanda, belaruslar özlərinə ən yaxın dost ölkələr sırasında birinci Rusiyanı, qazaxlar Qırğızıstanı (Rusiya Federasiyası üçüncü yerdə), ermənilər isə Fransanı (Rusiya Federasiyası ikinci yerdə) görürlər. Belarusların 6%-i, qazaxların 2%-i və ermənilərin 26%-i Rusiyanı dost olmayan ölkə (münasibətləri ziddiyyətli və təhdid edici) hesab edir. 

Rusiyaya müsbət münasibət bildirən respondentlərin ən az hissəsi Moldova (40%) və Azərbaycanda (38%) olub. Moldovalılar Almaniyanı özləri üçün ən yaxın dost ölkə hesab edirlər (Rusiya beşinci yerdədir), azərbaycanlılar isə Türkiyəni (Rusiya artıq orada 12-ci yerdədir). Həm Moldovada, həm də Azərbaycanda Ukrayna Rusiyadan daha yaxın dost ölkə hesab edilir. Moldovalıların 28%-i, azərbaycanlıların isə 26%-i Rusiyanı dost olmayan ölkə hesab edir.

Tədqiqatda qeyd olunur ki, bir sıra ölkələrdə yaşa görə Rusiyaya münasibətdə diferensiasiya müşahidə olunur.

Belarus, Moldova, Azərbaycan və Abxaziyada gənclərin (18-24 yaş) digər yaş qruplarının nümayəndələrinə nisbətən Rusiyanı dost ölkə hesab etmək və onu nüfuzlu ölkə və əhəmiyyətli tərəfdaş kimi təsnif etmək ehtimalı daha azdır. Qazaxıstanda, Qırğızıstanda, Tacikistanda, eləcə də Ermənistan və Cənubi Osetiyada, əksinə, belə bir asılılıq müşahidə edilməyib. "Bu məsələdə müəyyən dərəcədə yaşlı nəsillərin gənclərin baxışlarına təsirinin Şərq modeli işləyir. MDB-nin Avropa ölkələrində (Moldova və Belarusiya) gənclər xarici siyasət məsələlərində daha çox "sərbəstdirlər”, - deyə tədqiqat müəllifləri izah edirlər.

Özbəkistan heç bir kateqoriyaya aid edilməyib. Bu ölkədə respondentlərin 74%-i Rusiyaya müsbət münasibət bəsləyir və böyük əksəriyyəti onu "dostluq” baxımından birinci yerə qoyur. Bununla belə, Özbəkistan vətəndaşları növbəti suallar zamanı tez-tez "cavab verməkdə çətinlik çəkirəm” variantını seçiblər, bununla da sosioloqlar birmənalı şəkildə onların fikirlərini formalaşdıra bilməyiblər.

Bütün on ölkənin vətəndaşları Rusiya və digər dövlətlərin müəyyən növ humanitar yardımlarında maraqlıdırlar, lakin müxtəlif dərəcədə.

"Azərbaycan, Belarus, Qazaxıstan və Özbəkistan kimi iqtisadi cəhətdən daha zəngin və nisbətən "özünü təmin edən” ölkələrdə xarici humanitar yardım tələbi azdır, Ermənistan, Moldova, Tacikistan və Cənubi Osetiyada isə əksinə, çoxdur”, - tədqiqatda qeyd edilir.

Maliyyə yardımında ən çox Moldova və Ermənistanın sakinləri maraqlıdırlar (hər biri 82%). Maşın və avadanlıqların təchizatında - Moldova və Tacikistan vətəndaşları (hər biri 84%). Ərzaq və ilkin tələbat mallarının təchizatında - Tacikistanda respondentlər (cavabların müvafiq olaraq 71%-i və 72%-i). Taciklər də ən çox mütəxəssislərin (məsləhətçilərin, məsləhətçilərin), o cümlədən texnologiyanın inkişafında (83%) köməyinə maraq göstərirlər. Pulsuz mədəni tədbirlərə və xeyriyyə konsertlərinə maraq azdır, onlara ən çox Abxaziyada tələb olunur (62%). Lakin bir çoxları tibbi avadanlıq, inventar, dərman və peyvəndlərin verilməsini xahiş edir: Tacikistan (90%), Moldova və Cənubi Osetiya (hər biri 89%), Abxaziya (87%), Qırğızıstan (83%) və Ermənistan (82%) . Bu, açıq şəkildə koronavirus epidemiyasının nəticələridir.

Rusiya proqramları və humanitar əməkdaşlıq fəaliyyətləri haqqında məlumatlılıq, tədqiqatda göstərildiyi kimi, ümumiyyətlə, çox da yüksək deyil və ölkədən asılı olaraq çox dəyişir. Sosioloqlar Tacikistan, Qırğızıstan, Abxaziya və Cənubi Osetiyanı Rusiyanın humanitar fəaliyyətinə ən sadiq olan ölkələr sırasına daxil ediblər. Bu dörd ölkədə "Rossotrudniçestvo” layihələri mənfi rəylər alma ehtimalı az olub. Bu ölkələrin sakinləri Rusiya Federasiyasında təhsil və məşğulluq proqramlarına, həmçinin rus dilinin öyrənilməsinə xüsusi maraq göstərirlər.

MDB, xaricdə yaşayan həmvətənlər və beynəlxalq humanitar əməkdaşlıq üzrə Federal Agentliyinin rəhbəri Yevgeni Primakovun sözlərinə görə, "Rossotrudniçestvo” Qərbdəki nümayəndəliklərinin işindəki problemlər səbəbindən sərbəst buraxılan resursların bir hissəsini məhz postsovet məkanı ölkələrinə (eləcə də Afrika, Asiya və Latın Amerikası dövlətləri) köçürür və köçürməyi davam etdirməyi planlaşdırır. Onun sözlərinə görə, bu günə kimi Rossotrudniçestvo-nun dünyanın 74 ölkəsində 89 nümayəndəliyi var.

Xatırladaq ki, Agentlik Aİ sanksiyalarının yeddinci paketinin təsiri altına düşüb. Bu qərar belə əsaslandırılıb: "Rossotrudniçestvo Kremlin yumşaq gücünü və hibrid təsirini, o cümlədən "Rus dünyası” adlanan konsepsiyanın təbliğini həyata keçirən əsas dövlət qurumudur. O, illərdir rusiyalı həmvətənlər şəbəkəsi və təsir agentləri üçün "çətir” təşkilatı kimi çıxış edib və müxtəlif ictimai diplomatiya və təbliğat layihələrini maliyyələşdirib, rusiyapərəst oyunçuların fəaliyyətini birləşdirib və Kreml narrativlərini, o cümlədən tarixi revizionizmi yayıb”. Aİ-nin rəsmi sənədlərində qeyd edilir ki, "Agentlik, Ukraynanın ərazi bütövlüyünü, suverenliyini və müstəqilliyini, sabitliyini və təhlükəsizliyini pozan və təhdid edən hərəkətləri və siyasətləri dəstəkləmək və həyata keçirmək üçün məsuliyyət daşıyır”.