Qaynarinfo xəbər verir ki, "Daily Mail" nəşrinin yazdığına görə, britaniyalı arxeoloq Hovard Karter və Misir arxeoloqlarından ibarət qrup Krallar Vadisində məşhur məqbərəni tapıblar, lakin cəsədi sarkofaqdan çıxarmaq üçün mumiyanı başsız qoyaraq parçalamaq məcburiyyətində qalıblar.

Fironun mumiyası qədim mərasimdən qalan qatran təbəqəsi ilə örtülü olub; bu mərasim e.ə. 1323-cü ildə, yəni 3300 ildən çox əvvəl keçirilib.

Nəşr qeyd edib ki, Karter tapıntılar haqqında üç kitab yazsa da, parçalama detalları barədə susub. Ekspertlərin fikrincə, bu, mumiyaya hörmətsiz yanaşmanın üzə çıxmaması üçün edilib.

"Əməliyyat dəhşətli idi. Tutanxamon başsız idi, qolları çiyinlərdə, dirsəklərdə və biləklərdə, ayaqları budlarda, dizlərdə və ayaq biləklərində ayrılmışdı, bədəni isə pelvisdən alına qədər kəsilmişdi", deyə Birminghem Universitetindən Eleonora Dobson təfərrüatları açıqlayıb.

"Sonra qalıqları yapışdırıldı ki, bütöv bədən təsiri yaradılsın – bu, prosesi gizlədən dəhşətli bir rekonstruksiyadır", deyə o əlavə edib.

Bu açıqlamalar alimlərin işi haqqında mifə yeni nəfəs gətirib: Misir fironunun mumiyasını narahat edən hər kəsi uğursuzluq, xəstəlik və ölümün təqib etdiyi lənət mövzusundakı hekayə.

Nəşr xatırladıb ki, firon lənəti haqqında mif Karterin ekspedisiyasının əsas üzvlərinin məqbərəni tapdıqdan sonra qəribə şəraitdə ölməsindən sonra bütün dünyaya yayılıb.

Ölənlər arasında Karterin sponsoru lord Karnarvon da olub; o, həşərat dişləməsi səbəbindən qan yoluxmasından dünyasını dəyişmişdi. Karter isə 64 yaşında Hodjkin limfomasından əziyyət çəkməsini vəfat edənə qədər lənətin mövcudluğunu inkar edib.

Əsrlər sonra bəzi tədqiqatçılar, o cümlədən Dobson, iddia ediblər ki, Karter ictimai qəzəbi qarşısını almaq üçün Tutanxamonun dəhşətli parçalanmasını gizlədib.

Bu iddialar 1960-1970-ci illərdə tədqiqatçılar Tutanxamonun cəsədinin əməliyyatdan sonra yapışdırıldığını və bütöv təsirinin yaradıldığını aşkar etdikdə daha aktuallaşıb.

Buna baxmayaraq, alimlər onilliklər boyu Karter və arxeoloqların 1920-ci illərin məhdud resurslarını nəzərə alaraq Tutanxamonun cəsədini çıxarmaq üçün başqa yolu olub-olmaması barədə mübahisə ediblər.

Karterin qeydlərində qeyd olunub ki, mumiyanın sarkofaqın dibinə tam yapışması səbəbi 3300 il əvvəl kahinlərin fironu qalın neft və qatranla örtməsidir, bu qatran sərtləşərək daş kimi yapışqan olub. Bəzi günlər ərzində onlar qızmar Misir günəşində qızıl sarkofaqı saxlayıblar və Tutanxamonu örtən qara qatranabənzər maddəni əridmək üçün lampalardan istifadə ediblər. Lakin heç nə kömək etmədiyində, Karter və anatomiya üzrə mütəxəssislər Duqlas Derri və Saleh Bey Hamdi fironu zorla sarkofaqdan çıxarmağa qərar veriblər: adi bıçaqları qızdıraraq qatranı əridiblər.

Bıçaq, drel və çəkicdən istifadə edərək, mumiyanı sarkofaqdan ayırıb, əvvəlcə Tutanxamonun məşhur qızıl maskasını götürüblər, sonra başını kəsiblər. Daha sonra bədəni iki hissəyə bölüblər və hər oynaqda qollarını və ayaqlarını qırıblar.

İllər sonra Tutanxamonun cəsədini araşdıran alimlər müəyyən ediblər ki, Karter və anatomiya mütəxəssisləri hər parçanı qırılmadan qorumaq üçün isti paraflinlə örtüb, sonra sərgiləmək üçün qatranla yapışdırıblar.

"Karterin qazıntı irsini yalnız Misirşünaslıq tarixində bir dönəm kimi deyil, həm də etik baxımdan yenidən düşünmək lazımdır. Rəsmi mənbələr tərəfindən gizlədilmiş Tutanxamonun bədəninin parçalanması arxeoloji triumfun anlayışını yenidən nəzərdən keçirməyə və keçmişə daha tənqidi baxmağa vadar edir", deyə Dobson şərh edib.

Aydın