Yaponiyada aparılan "Atəş Həlqəsi" adlı elmi ekspedisiya zamanı okeanın ən dərin hissələrində aparılan müşahidələr nəticəsində təxminən 30.000 fərqli orqanizm sənədləşdirilib.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu ekspedisiya zamanı bir çox diqqətəlayiq müşahidələr aparılıb, 9100 metr dərinlikdə geniş dəniz zanbaqları çəmənliyi, 7500 metr dərinlikdə sıx Elpidia dayazlıqları və 7300 metr dərinlikdə üzən gözəl, qanadlı Pseudoliparis balıqları kəşf edilib. Komanda bu əraziləri ilk dəfə təbii yaşayış yerlərində görməkdən çox məmnun olub.

Alimlər uzun illərdir vurğulayırlar ki, bəşəriyyət Ay səthini okean dərinliklərindən daha yaxşı tanıyır. Bu vəziyyəti dəyişmək məqsədilə həyata keçirilən "Atəş Hələqsi" ekspedisiyası, Sakit okeanın ən dərin hissələrini — Yaponiyanın Ryukyu, İzu-Oqasavara və digər dəniz xəndəklərini — əhatə edib. Tədqiqat zamanı ekipajlı batiskaflar 6.939–9.775 metr arası dərinliklərə enərək okeanın "hadal" adlanan bölgəsini öyrəniblər.

Bu, okeanın ən dərin nöqtələrinin indiyədək aparılmış ən genişmiqyaslı tədqiqatı hesab olunur. Elm adamları bu vasitə ilə fövqəladə şəraitdə yaşayan qəribə dəniz canlılarını ilk dəfə öz təbii mühitlərində müşahidə edə biliblər.

Minderoo-UWA Dərin Dəniz Araşdırmaları Mərkəzindən olan tədqiqat rəhbəri doktor Deniz Svanborn bildirib ki, bu ekspedisiya "hadal" zonadakı bioloji müxtəlifliyin və yaşayış mühitlərinin indiyədək aparılmış ən ətraflı yerində öyrənilməsini təmin edib. Tarixən bu cür məlumatlar əsasən trol vasitəsilə toplanan nümunələrdən əldə olunurdu və orqanizmlərin təbii mühitləri haqqında kifayət qədər dəqiq təsəvvür vermirdi.

Alimlər təxminən 30.000 dəniz orqanizmini və onların yaşayış sahələrini qeydiyyata alıblar. Toplanan məlumatlar göstərib ki, növlərin formalaşması dərinlik və qida miqdarı kimi genişmiqyaslı amillərlə yanaşı, ərazinin relyefi kimi yerli amillərlə də sıx əlaqəlidir.

Dr. Svanborn deyib: "Xəndəklər arasındakı fərqlərin böyük ölçüdə dərinlik və qida kimi amillərlə bağlı olduğunu, lakin eyni dərinlikdəki xəndəklərdə tarixi seysmik hadisələrin — zəlzələlər, torpaq sürüşmələri və çöküntü buludlarının — bioloji müxtəlifliyə təsir etdiyini müəyyən etdik".

O, həmçinin dəniz dibinin meyilliyi və relyef tipinin də yerli canlı müxtəlifliyini formalaşdıran mühüm faktorlar arasında olduğunu əlavə edib.

Tədqiqat zamanı 9.100 metr dərinlikdə dəniz zanbaqları ilə örtülü geniş sahə, 7.500 metr dərinlikdə Elpidia adlı dəniz canlısının növünün böyük sürüləri və 7.300 metr dərinlikdə üzən qanadlı Pseudoliparis balıqları qeydə alınıb. Ekspedisiya üzvləri bu canlıları ilk dəfə öz təbii yaşayış yerlərində müşahidə etdiklərini bildiriblər. Dr. Svanborn bu anı "elm adamı üçün bənzərsiz və unudulmaz bir təcrübə” kimi xarakterizə edib.

Araşdırmanın nəticələri "Journal of Biogeography" jurnalında dərc olunub. Nəticələr göstərir ki, üç müxtəlif okean xəndəyindən toplanan video materiallar və müşahidələr dərin dəniz biologiyasına dair biliklərimizi əhəmiyyətli dərəcədə artırır və bu, elm üçün nadir və dəyərli bir məlumat bazası yaradır.

Aydın