ABŞ prezidenti Co Bayden və Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski cümə axşamı günü 10 illik təhlükəsizlik sazişi imzalamağı planlaşdırırlar. Sənəd Vaşinqtonu Kiyevə geniş spektrli hərbi yardım göstərməyə məcbur edəcək.

Qaynarinfo "The Washington Post”a istinadla xəbər verir ki, bu barədə milli təhlükəsizlik müşaviri Ceyk Sallivan bildirib. Müqavilə, keçmiş prezident Donald Tramp noyabrda keçiriləcək seçkilərdə qalib gəlsə belə, gələcək ABŞ administrasiyalarını Ukraynaya dəstək vermək öhdəliyi götürmək məqsədi daşıyır.

Rəsmilər, sazişin ABŞ daxilindəki siyasi parçalanmaları aradan qaldıracağına ümid etdiklərini söyləyiblər, lakin etiraf ediblər ki, Tramp və ya hər hansı gələcək prezident qanuni qüvvəyə malik icra sazişindən geri çəkilə bilər, çünki bu, müqavilə deyil və Konqres tərəfindən ratifikasiya olunmayacaq. O, həmçinin Ukraynanın NATO-ya daxil olması perspektivləri ilə bağlı yeni öhdəlikləri nəzərdə tutmur.

"Biz nümayiş etdirmək istəyirik ki, Birləşmiş Ştatlar Ukrayna xalqının yanındadır, biz onların yanındayıq və təkcə sabah deyil, gələcəkdə də onların təhlükəsizlik ehtiyaclarının həllinə kömək etməyə davam edəcəyik”, - deyə Sallivan bildirib.

Vaşinqton "etibarlı müdafiə və çəkindirmə imkanlarını” gücləndirəcək”, - o əlavə edib.

"Əgər Vladimir Putin Ukraynanı dəstəkləyən koalisiyanın əlindən sağ çıxa biləcəyini düşünürsə, yanılır”, - Sallivan əlavə edib.

Trampın bir çox seçki anketlərində Baydendən öndə olması ilə razılaşmanın gələcəyi qeyri-müəyyən olaraq qalır. Tramp bəzən Ukraynaya yardımın davam etdirilməsinə şübhə ilə yanaşır. O, israr edib ki, Avropa Kiyevə dəstək yükünü daha çox öz üzərinə götürsün. Lakin siyasətçi sonda Konqresə bu yaz Ukraynaya yardım ötürmək barədə razılığa gəldiyinə dair də işarə verib.

Qeyd olunur ki, Bayden bu gün Ukrayna ilə ikitərəfli təhlükəsizlik sazişi imzalayan daha 15 ölkəyə, o cümlədən Böyük Britaniya, Fransa, Almaniya və İtaliyaya qoşulacaq. Daha 16 ölkə nəticədə oxşar sazişlər bağlamağı öhdəsinə götürüb. Rəsmilər, ölkələrin yardım öhdəliklərini, ola bilsin, gələn ay Vaşinqtonda keçiriləcək NATO liderlərinin sammitindən başlayaraq koordinasiya etməyi gözləyirlər, baxmayaraq ki, Kiyevlə müqavilə imzalayan hər bir ölkə alyansın üzvü deyil.

Anonimlik şərti ilə danışan Ağ Ev rəsmisi deyib: "Müqavilə NATO-nun hamının hamıya qarşılıqlı müdafiə vədindən fərqli olaraq, Vaşinqtonu Ukraynanı müdafiə etmək üçün hücum zamanı qoşun göndərmək öhdəliyi daşımır”.

Vaşinqtonun Ukraynaya göstərəcəyi dəstəklə bağlı heç bir dollar məbləği də yoxdur. Lakin sənəd gələcəkdə Ukraynaya yenidən hücuma məruz qalacağı təqdirdə ABŞ-ı 24 saat ərzində Kiyevlə yüksək səviyyəli məsləhətləşmələr aparmağı öhdəsinə götürür və ABŞ prezidentinin təhlükəsizlik sazişlərinin həyata keçirilməsi üçün Konqreslə birgə çalışacağına söz verir.

Birləşmiş Ştatlar həmçinin Ukrayna ordusuna təlim keçməyə, müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlığı dərinləşdirməyə və hazırda olduğundan daha çox kəşfiyyat məlumatı paylaşmağa davam edəcək. Mənbələr bildiriblər ki, saziş həm də hava, dəniz və kiber daxil olmaqla müxtəlif sahələrdə Ukraynaya qarşı uzunmüddətli qarşısının alınmasına kömək etmək məqsədi daşıyır.

"Bu, planlaşdırma dövrünün sadəcə hazırkı müharibə ilə mübarizədən çəkindirmə və müdafiə haqqında daha geniş perspektivdə düşünməyə keçməsi ilə bağlıdır. Bu, hekayənin sonu deyil. Zamanla bu razılaşmaları daha da gücləndirmək yolları, o cümlədən müttəfiqlərlə koordinasiya olacaq”, - Ağ Evin keçmiş rəsmisi, hazırda Karnegi Beynəlxalq Sülh Fondunun əməkdaşı Erik Kiaramella bildirib.

Mayın 31-də Ukrayna prezidenti Vladimir Zelenski və Norveçin baş naziri Conas Qahr Store təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlıq və uzunmüddətli dəstək haqqında saziş imzalayıblar.

Müqavilə qeyd edir ki, bu il Norveç Ukraynaya ən azı 13,5 milyard Norveç kronu (təxminən 1,2 milyard avro) hərbi yardım göstərəcək. Ümumilikdə, Norveç 2023-2027-ci illər üçün Nansenin Ukraynanı dəstəkləmək üçün uzunmüddətli proqramına demək olar ki, 6,4 milyard avro ayırıb. Norveçin Ukraynaya dəstəyi sazişin bütün müddəti ərzində davam edəcək.

Norveç G7 Vilnüs Bəyannaməsinin müddəalarına uyğun olaraq ikitərəfli təhlükəsizlik sazişi bağlandığı 15-ci ölkədir. Bundan əvvəl Ukrayna Böyük Britaniya, Almaniya, Fransa, Danimarka, Kanada, İtaliya, Hollandiya, Finlandiya, Latviya, İspaniya, Belçika, Portuqaliya, İsveç və İslandiya ilə sənədlər imzalayıb.

Alpər