Kosmosda silahdan atəş açılsa, nə baş verər?

Qaynarinfo xəbər verir ki, ancaq fizika qanunları göstərir ki, harada olmağınızdan asılı olmayaraq, uyğun şərtlər mövcud olduqda bir silah həqiqətən də atəş aça bilər. Bu isə bizi olduqca maraqlı ssenarilərlə üz‑üzə qoyur: Kosmosda tətiyi basanda nə baş verir? Güllə hara gedir? Yoxsa Yupiteri vurmaq mümkündürmü?

Əvvəlcə bu suala cavab verək: Kosmosda silah işləyirmi? Cavab kifayət qədər aydındır: Bəli. Çünki müasir güllələr öz daxilində yanacaq daşıyan qapalı sistemlərdir. Yəni tətiyi basdıqda partlayışı başlatmaq üçün xarici mühitdən - məsələn, Yer üzündə olduğu kimi - oksigen almağa ehtiyac yoxdur. Buna görə də silahlar atmosfer olmayan mühitlərdə də atəş aça bilir.

Lakin kosmosda atəş açılan silahın Yer üzündəkindən fərqli davrandığı bir çox məqam var. Bunlardan biri tüstünün yayılma formasıdır. Kosmosda hava olmadığı üçün silahın lüləsindən çıxan qazlar dərhal dağılmır; əksinə, kürə formasında genişlənən bir tüstü buludu yaranır. Alimlərin fikrincə, bu mənzərə olduqca təsirli görünə bilər.

Ən maraqlı məqam isə kosmosda bir silah atəşi zamanı yalnız güllənin deyil, silahı tutan insanın da hərəkət etməsidir. Bunun səbəbi Nyutonun üçüncü hərəkət qanununda gizlidir: "Hər təsirə qarşı bərabər və əks istiqamətli bir reaksiya vardır".

Güllə irəli doğru atılarkən, silah və onu tutan şəxs də geriyə doğru itələnir. Ancaq aradakı kütlə fərqinə görə bu geri hərəkətin sürəti xeyli az olur. Məsələn, güllə saniyədə 1.000 metr sürətlə irəlilədiyi halda, silahı atəşləyən şəxs cəmi saniyədə bir neçə santimetr sürətlə geriyə doğru hərəkət edər.

Üstəlik, sizi dayandıracaq heç bir maneə olmadıqca bu hərəkət sonsuza qədər davam edər. Yəni kosmosda sərbəst şəkildə süzülərkən atəş açsanız, siz və gülləniz qarşınıza bir cisim çıxmadığı müddətcə sonsuz bir səyahətə çıxmış olarsınız.

Bu nöqtədə ağla belə bir sual gəlir: Güllə doğrudan da sonsuzadək yol gedə bilərmi? Cavab nəzəri olaraq bəlidir. Harvard Universiteti və SETI İnstitutunun astrofiziki Matija Çukun fikrincə, əgər kainat genişlənməsəydi, güllə nadir hallarda rast gəldiyi atomlarla sürtünmə nəticəsində təxminən 10 milyon işıq ilindən sonra yavaşlayıb dayana bilərdi. Lakin kainat daim genişləndiyi üçün güllə yalnız təxminən 40.000 işıq ili məsafəyə qədər bəzi hissəciklərlə qarşılıqlı təsirə girir və bundan sonra qarşısına bir maneə çıxmadıqca yoluna davam edə bilər.

Diqqətçəkən başqa bir ssenari də Yupiterlə bağlıdır. Tutaq ki, kosmosda sərbəst şəkildə süzülərkən Yupiter istiqamətinə doğru təsadüfi şəkildə atəş açdınız. Görünür, tam hədəfə dəymək üçün dəqiq nişan almağa belə ehtiyac yoxdur. "University College London"un fiziki Robert Flakın sözlərinə görə, Yupiterin nəhəng cazibə qüvvəsi, kifayət qədər yaxın məsafədə olsanız, gülləni özünə doğru çəkəcək. Əgər birbaşa Yupiterə nişan alaraq atəş açsanız, güllə planetin güclü cazibəsi sayəsində saniyədə 60 kilometr kimi çox yüksək bir sürətə çata bilər. Lakin Yupiter qaz nəhəngi olduğundan, güllənin səthə çatmamış sıx atmosferdə yavaşlaması və böyük ehtimalla parçalanması da mümkündür.