Yeni tədqiqata görə, izlər bir zamanlar qədim sahil xətti boyunca yerləşir və digər izlər boyunca şimal-qərbdən cənub-şərqə doğru dalğa izləri uzanır. "İzlərin əksəriyyəti Təbaşir dövrünün sonunda (145-66 milyon il əvvəl) yaşamış, teropodlar kimi tanınan ikiayaqlı üçbarmaq dinozavrlara aiddir, lakin eyni zamanda çoxlu quş izləri də qorunub saxlanılıb", deyə alimlər "PLOS One" jurnalında dərc olunmuş məqalədə qeyd ediblər.

"Bu, bir ərazidə indiyə qədər tapılmış ən çox dinozavr izidir. Burada dünyada ən çox dinozavr izi qorunmaqla yanaşı, eyni zamanda ən çox üzmə izi də qorunub saxlanılıb", deyə tədqiqatın həmmüəllifi, paleontoloq və Texasdakı Cənub-Qərb Adventist Universitetinin dosenti Ceremi MakKlarti bildirib.

Qeyd olunur ki, ümumilikdə MakKlarti və onun həmkərləri 16 600 teropod izi və 1378 üzmə izi sayıblar. Onlar Boliviyadakı Carreras-Pampa sahəsində aşkar ediliblər ki, bu sahə əvvəllər də məlum idi, lakin lazımınca öyrənilməmiş və sənədləşdirilməmişdi.

Karreras Pampa Torotoro Milli Parkında 7485 kvadrat metr sahəni tutur. İlkin işlər dinozavr izlərindən zibilləri süpürgələrlə süpürməyi, sahəni daşlardan təmizləməyi və digər izlərin aşkar ola biləcəyi yerlərdə çökmə süxurları təmizləməyi əhatə edirdi.

Alimlər izlərin nəhəng müxtəliflikdə formalarını və ölçülərini aşkar ediblər ki, bu da bir çox teropod dinozavr növlərinin qədim sahil xətti boyunca gəzdiyini göstərir. Tədqiqata görə, bəzi izlərdə 10 santimetrdən qısa izlər var idi ki, bu da paleontoloji salnamələrdə nadir hallarda rast gəlinir. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu izlərin kiçik teropod növləri (məsələn, Coelophysis) tərəfindən, yoxsa daha böyük növlərin cavan fərdləri tərəfindən qoyulub-qoyulmadığı aydın deyil.

Maraqlısı odur ki, ən böyük izlər 30 sm-dən uzun idi və komanda onların orta ölçülü teropodlar (məsələn, Dilophosaurus və ya Allosaurus) tərəfindən qoyula biləcəyini güman edir. Böyük teropodlar, məsələn, Tiranosaurus reks və Qiqantosaurus adətən 40 sm uzunluğunda iz qoyur.

Karreras-Pampa onunla unikaldır ki, izlər dinozavrların müxtəlif davranış xüsusiyyətlərini, məsələn, gəzmə, qaçma, üzmə, quyruğun yerə sürtünməsi və kəskin dönüşləri nümayiş etdirir. MakKlarti deyib:

"Burada bir neçə növ hərəkət funksiyasının sübutları, fövqəladə dərəcədə yaxşı qorunmuş halda saxlanılıb və burada dünyada ən çox sayda dinozavr quyruq izlərindən biri qorunub saxlanılıb".

Onun sözlərinə görə, üzmə izləri düz və ya pazşəkilli cızıqlardır, yanında tez-tez bir və ya iki oxşar, lakin daha incə cızıq yerləşir. Əsas cızıq teropodlar tərəfindən, orta ayaq barmağı ilə dib çöküntüsünü qaşıyarkən qoyulub, daha incə olanlar isə digər barmaqlardan qalıb. Digər sahələrdən fərqli olaraq, burada yalnız tək dinozavr izləri qorunub saxlanılmayıb, Karreras-Pampada isə bir-birini əvəz edən sol və sağ izlər qorunub.

Aydın