Qaynarinfo xəbər verir ki, "Interesting Engineering"in yazdığına görə, yeni araşdırma göstərir ki, təxminən 66 milyon il əvvəl şəhər avtobusu uzunluğunda yırtıcı müasir Şimali Dakota ərazisində çay sistemində yaşayırdı.

Bu nəticə ABŞ, İsveç və Niderland alimlərindən ibarət beynəlxalq komandanın tək bir mosasaur dişini analiz etməsinə əsaslanır. Diş Prognathodontidae növünə aid olub – bu növün uzunluğu 11 metrə çatırdı və müasir orka ölçüsündə yırtıcı olub.

Mosasaurların 98–66 milyon il əvvəl yaşadığı, qalıqlarının isə ən çox Şimali Amerika, Avropa və Afrika dəniz qatlarında tapıldığı bildirilir. Şimali Dakota ərazisində belə tapıntılar nadirdir. Yeni nümunə çay qalıqlarında aşkar edilib – maraqlı qonşularla birlikdə: t-reks dişi və qədim timsahın çənə fraqmenti. Bütün qalıqlar təxminən eyni yaşda idi – 66 milyon il ətrafında.

Bu qəribə "triada” – dəniz yırtıcısı, quruda yaşayan dinozavr və çay timsahı – sual doğurdu: əgər mosasaur dəniz heyvanı idisə, onun qalıqları necə çay mühitinə düşüb? Cavab diş emalının kimyəvi analizində tapılıb.

Amsterdam Azad Universitetində izotop analizi aparan alimlər mosasaur dişinin tərkibini yaxınlıqdakı digər heyvan qalıqları ilə müqayisə ediblər. Nəticə göstərib ki, nümunədə "yüngül” oksigen izotopu miqdarı duzlu və ya şoran su mosasaurlarından xeyli çoxdur. Stronsium izotopları ilə birlikdə bu aydın şəkildə göstərir ki, heyvan şirin suda yaşayıb.

İzotoplar həmçinin sübut edib ki, bu mosasaur dərin sulara dalmırdı və qeyri-adi qida ilə qidalanıb – xüsusilə suya düşmüş dinozavr cəsədlərini yeyib.

"Nümunələr göstərir ki, mosasaurlar nəsli tükənmədən əvvəlki son milyon illərdə şirin su çaylarında yaşayırdılar. Oxşar nəticələri qonşu ərazilərdən alınan digər dişlərdə də tapdıq", deyə araşdırmanın müəllifi Melani Dürinq izah edib.

Alimlərin fikrincə, şirin suya uyğunlaşma Qərbi Daxili Dənizdə baş verən böyük dəyişikliklər fonunda baş verib – bu böyük su hövzəsi bir vaxtlar Şimali Amerikayı yarıbayarı bölüb. Şirin suyun davamlı axını əvvəllər duzlu olan dənizi az-çox şoran suya, daha sonra isə demək olar ki, tamamilə şirin suya çevirmişdi, bu da müasir Botnik körfəzini xatırladır.

Alimlər düşünür ki, suda aydın bir halo-katman (yuxarıda şirin, aşağıda duzlu su) əmələ gəlib. Dişlərdən əldə edilən izotop məlumatları bu hipotezi yaxşı təsdiqləyir.

Analiz olunan mosasaur dişləri dəyişiklikləri uğurla yaşayan fərdlərə aiddir. Dəniz mühitindən şirin suya keçid əksinə adaptasiyadan daha asan hesab olunur və müasir paralelləri var: məsələn, çay delfinləri dəniz əcdadlarından törəyib, dişli timsahlar isə çaylar və okean arasında sərbəst hərəkət edir.

Aydın